1
مهندسی حمل و نقل ریلی، دانشکده راه آهن، دانشگاه علم و صنعت
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی راه‌آهن، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
چکیده
زمان‌بندی حرکت قطارها یکی از مهم‌ترین مسائل برنامه‌ریزی در حملونقل ریلی است. با نگاهی به ادبیات موضوع مورد بررسی می‌توان دریافت که حجم زیادی از مطالعات به مدل‌سازی و حل این مسئله اختصاص یافته است. چارچوب کلی این مسئله در کشورهای مختلف به یک شکل است اما برخی از کشورها با اعمال قوانین خاص در سیستم ریلی خود شرایط ویژه‌ای را در زمان‌بندی سیستم ریلی برقرار می‌نمایند. در کشور ایران اقامه نماز در طول سفر یک قطار، جزء محدویت‌های اجباری است که باید در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت اقامه نماز اول وقت در میان مسلمانان، اولویت‌دهی راه‌آهن ج.ا.ا به انجام به موقع این مهم از رویکردهای اصلی این سازمان در مسئله زمان‌بندی حرکت قطارها است. مقاله حاضر به ارائه یک مدل زمان‌بندی حرکت قطارها با تعیین ایستگاه بهینه برای اقامه نماز اول وقت می‌پردازد. این مدل با در نظرگرفتن فاصله زمانی مجاز بین اذان هر نوبت نماز تا توقف قطار به دنبال کاهش زمان‌های سفر قطارها است. مدل بر روی یکی از مسیرهای دوخطه راه‌آهن ایران پیاده‌سازی شده است و نتایج حاصل از آن نشان می‌دهد با کاهش فاصله زمانی مجاز بین اذان هر نوبت نماز تا توقف قطار، زمان سفر کل قطارها افزایش می‌یابد.
)