شناسایی و رتبه‌بندی موانع آینده برای پیاده‌سازی استراتژی‌های حمل‌ونقل ‌شهری پایدار (مطالعه موردی: شهر همدان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

3 دانش آموخته دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

چکیده

امروزه استراتژی‌ها به‌عنوان تفکر آینده‌نگر، نقشی اساسی در انسجام و هم‌گرایی قوت‌ها و فرصت‌ها در رفع ضعف‌ها و مواجهه با تهدیدها دارند. اما استراتژی­ها در مرحله پیاده‌سازی همیشه با عواملی احاطه شده­اند که آنها را در مسیر موفقیت به چالش
می کشد یا تقویت می­کند. این پژوهش با هدف تمرکز بر موانع پیاده‌سازی استرات‍ژی‌های حمل و نقل پایدار شهری و چگونگی تاثیر این موانع انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 72 نفر از کارشناسان شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری که از سیستم‌ حمل و نقل شهری اطلاعات خوبی داشتند. چارچوب انتخاب افراد به­شرط حداقل ده سال سابقه و تجربه در حوزه‌های بیان شده و در مورد وضعیت شهری همدان آگاه بوده‌اند. پژوهش حاضر، با نوع کاربردی و بر مبنای راهبرد پژوهش توصیفی و پیمایشی است و برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه استفاده شده­است. پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای­کرونباخ  82/0 بدست آمد. آزمون کولموگروف–اسمیرنوف برای نحوه توزیع داده‌ها بر حسب نرمال یا غیرنرمال بودن مؤلفه­ها به‌منظور تعیین رابطه بین موانع نه‌گانه شناسایی شده و از آزمون اسپیرمن برای پیاده‌سازی استراتژی‌ها و همچنین از آزمون ناپارامتریک فریدمن برای رتبه­بندی موانع نه­گانه استفاده شده­است. بالاترین میانگین رتبه 73/4 به عامل امنیت اجتماعی اختصاص یافت، به این معنی که مهم­ترین مانع برای متخصصان در پیاده‌سازی استراتژی‌های توسعه حمل­ونقل شهری پایدار همدان عامل امنیت اجتماعی است. بعد از این عامل، موانع مدیریتی و کالبدی بیشترین تاثیرگذاری را داشته‌اند. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان‌دهنده، وجود موانعی نه‌گانه در پیاده‌سازی راهبردهای این حوزه است. به­منظور کاهش عدم قطعیت‌های بازدارنده اجتماعی، پیشنهاد می‌گردد سازوکارهای مناسب توسعه مشارکت کنش‌گران اجتماعی و نهادی، همگام با فرآیند طراحی استراتژی‌های حمل­ونقل شهری پایدار تدوین و ارایه گردد.

کلیدواژه‌ها


-آزاده، س.ر.، حسنلی، س.ا.ح.،  (1396)، "توسعه حمل و نقل محور"، میدان مصلای شهر رشت، کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام.
-آزموده، م. حقیقتی، ف.ر.،  (1396)، "ارزیابی کاربری­های زمین با توجه به دسترسی حمل­ونقل مطالعه موردی: منطقه 6تهران"، نشریه پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 8(28)، ص. 148-135.
-استادی­جعفری، م. رصافی، ا.،  (1392)، "ارزیابی سیاست­های توسعه پایدار در بخش حمل و نقل شهری با استفاده از مدل­های سیستم پویایی، مدیریت شهری، (31)، ص. 281-294.
-اسماعیل­زاده، ح. کاشانی­اصل، ا. افضلی گروه، ز. روی دل، ج.، (­1396)، "ارزیابی راهکارهای مدیریت و برنامه­ریزی در کنترل ترافیک شهری مطالعه موردی: کلانشهر تبریز"، نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی، 21(62)، ص. 20-1.
-آقایاری­هیر، م. حبیبیان، م. استادی­جعفری، م. امینی­شیرازی، ح.، (1394)، "منطقه­بندی حمل­ونقل روستایی در ایران"، نشریه علمی­-پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی، 19 (53)، ص. 47-25.
-اقدس­وطنخواه، م. و قریب، ف. (1388)، "بررسی اثرات کاربری زمین و توسعه شهری بر حمل­ونقل سریع همگانی"، علوم و تکنولوژی محیط­زیست، 11 (3)، ص. 256-249.
-امان­پور، س. علیزاده، ه. (1393)، "سنجش و شناسایی­ شاخص­های پایداری اجتماعی حمل­ونقل شهری در شهر اهواز، مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، 1 (2)(پیاپی1)"، ص. 115-103.
-بیتی، ح. پناهی، س. سلیمی، م.  (1393)، "تحلیل سامانه حمل­ونقل اتوبوس­های تندرو شهری(BRT)  و سنجش تحولات و تدثیرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن بر حوزه­های پیرامون در کلانشهر تبریز"، نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی، 18 (49)،  ص. 53-19.
 
-پوراحمد، ا. و عمران­زاده، ب. (1391)، "ارزیابی و ارایه راهکارهای توسعه سیستم حمل و نقل BRT در کلانشهر تهران با استفاده از مدل SWOT"، مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 3 (11)، ص. 17-36.
 
-جاسبی، ج. و مکوندی، پ.، (1390)، "مدل­سازی فرایند پیش­بینی سفر در برنامه­ریزی حمل­ونقل درون شهری مبتنی بر رویکرد ترکیبی استنتاج فازی"، فراسوی مدیریت، 5 (17)، ص. 31-7.
-حسن­زاده، م. سلطان­زاده، ح. و طبیبیان، م.، (1394)، "تأثیر فناوری حمل­ و ­نقل بر شکل و فعالیت در بافت­های تاریخی با تأکید بر پیاده‌مداری؛ منطقه 12 شهرداری تهران، پژوهش­های انسان­شناسی ایران، 5 (2)،
ص. 117-137.
-دیوید، ف.، (1389)، "مدیریت استراتژیک، ترجمه علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی، چاپ هفدهم، تهران، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی".
-ذوقدار، پ.، شبانی، ا.، (­1397)، "ارزیابی الگوی رفتاری شهروندان در ایستگاه­های هوشمند حمل­ونقل شهری"، معماری شناسی، 1 (5)،
ص. 9-1.
-زیاری، ک. منوچهری­میاندواب، ا. محمدپور، ص. ابراهیم­پور، ا.، (1390)، "ارزیابی سیستم حمل ­و ­نقل عمومی(BRT)  شهر تبریز با استفاده از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک SWOT))، مدیریت شهری.
ص. 79-98.
-سرایی، م.ح. و محمدزاده، ز.، (1393)، "بررسی میزان اثربخشی
سیستم­های تندرو در شهر مشهد، نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و
برنامه­ریزی،18 (49)، ص. 137-119.
-سلطانی، ع. فلاح­منشادی، ا. (1391)، "یکپارچه­سازی سیستم حمل­ونقل راهکاری در حهت دستیابی به حمل­ونقل پایدار"، فصلنامه علمی­-پژوهشی مطالعات شهری،  (5)، ص. 60-47.
-سمندری، ع. (1394)، "بررسی نتایج به­کارگیری آینده­پژوهی برای
برنامه­ریزی استراتژیک حوزه حمل و نقل شهر تهران"، سومین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
 
-طالقانی، م. ثاراللهی، ص. و محتشم، س.س.، (1395)، "تعیین ارتباط بین سنجه­های مدیریت دانش بر عوامل محتوایی و فرآیندی (حوزه استراتژیک)"، ویژه­نامه چهارمین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های کاربردی در مدیریت و حسابداری.
 
-طیبیان، م. و دانشفر، ا.، (1396)، "رویکرد تحلیلی حکمروایی مطلوب در مدیریت استراتژیک با تأکید بر تاب‌آوری در شهرهای ایران"، چهارمین کنفرانس ملی معماری و شهرسازی.
 
-عبداللهی، م. سالک­قهفرخی، ر. قاسم­زاده، ب. فتح­بقالی، ع.، (1392)، "ارزیابی کارآیی عملکردی سیستم حمل­ونقل اتوبوس­های تندرو شهر تبریز"، مجله جغرافیا و توسعه شهری، (3)، ص. 80-65.
 
-عرب­مازار، ع.ا. و پورپیرعلی، م.، (1394)، "قیمت­گذاری بهینه حمل­ونقل درون شهری مطالعه موردی: شهر اصفهان، پژوهشنامه حمل­ونقل"، 12 (4)، ص. 374-367.
-فلاح­منشادی، ا. روحی، ا. فلاح­منشادی، ا. (1394)، "تحلیل و بررسی اقدامات لازم باری اجرایی شدن حمل­ونقل یکپارچه شهری در
کلان­شهرها؛ نمونه موردی: شهرتهران"، مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 6 (20)، ص.98-83.
-فنی، ز. احمدی، ت. ضویان، م. ت.، (1396)، "راهبردهای توسعه پایدار حمل­ونقل شهری با استفاده از تحلیل شبکه مطالعه موردی: ساختار مدیریت حمل­ونقل کانشهر تبریز"، نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی، 21 (59)، ص.242-221.
-قرآگوزلو، ع.ر.، آل­شیخ، ع.ا. و سجادیان، م. (1391)، "تحلیلی تطبیقی بر نقش حمل ونقل شهری در آلودگی هوا به تفکیک مناطق شهرداری کلانشهر تهران (منوکسید کربن)با بهره گیری ازGIS ،  فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم­انداز زاگرس، 4 (12)، ص. 22-40.
-کاشانی­جو، خ. و مفیدی­شمیرانی، س.م. (1388)، "سیرتحول نظریه­های مرتبط با حمل­ونقل درون شهری"، نشریه هویت شهر، 3 (4)، ص. 14-3.
-کاظمی، ص. (1389)، "پیاده‌سازی راهبردهای ملی (الزامات و ظرفیت‌ها)"، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
-مرجانی، ت. پورعابدی، م.ر. سعیدی، ل. مینو، ع.ر.، (1397)، "ارایه مدل ارزیابی تکنولوژی پایدار در حوزه حمل­ونقل شهری تهران"، فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، (22)، ص. 18-1.
-ملاشاهی، ح.ف. بذرافشان­مقدم، ب. و محتشمی، ت. (1396)، "بررسی شخص­های کمی و کیفی مؤثر در ارزیابی عملکرد سامانه اتوبوس­های تندرو(BRT) با رویکرد توسعه پایدار"، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، (23)، ص. 97-87.
-نصرتی، ع.ر.، (1393)، "بررسی نقش و اهمیت خطاهای نظام‌مند ذهنی به عنوان الزام پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی"، تهران، کنفرانس پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی.
 
-Ambrosino, G.; Nelson, J.; Boero, M. & Pettinelli, I., (2016), “Enabling intermodal urban transport through complementary services: From Flexible Mobility Services to the Shared Use Mobility Agency: Workshop 4. Developing inter-modal transport systems”, Research in Transportation Economics, 59, Pages pp.179-184.
 
-Banister, D., (2011), “Cities, mobility and climate change. J. Transp. Geogr. 19 (6),
pp. 1538–1546.
 
-Cong, Y., Wang, J., Li, X., (2016), “Trafc flow forecasting by a least squares support vector machine with a fruit fly optimization algorithm. Procedia Eng.137, pp. 59–68.
 
-Cox, A., Prager, F., Rose, A., (­2011), “Transportation security and the role of resilience: A foundation for operational metrics, Transportation Policy 18,
pp. 307–317.
 
-Fox, Chris C.,  (2010), “6 reasons why strategies fail in implementation, available through”, strategiccoffee.chriscfox.com.
 
-J. Wang, H. Mo, F. Wang and F. Jin, (2011), “Exploring the network structure and nodal centrality of China’s air transport network: A complex network approach, Journal of Transport Geography, Vol. 19(4),
pp. 712–721.
 
-Jeon, C.M., Amekudzi, A., (2005), “Addressing sustainability in transportation systems: definitions, indicators, and metrics. Journal of Infrastruct. System, 11 (1), pp. 31–50.
 
-Ming-W, W., (2019), “Constructing urban dynamic transportation planning strategies for improving quality of life and urban sustainability under emerging growth management principles”, Sustainable Cities and Society, 44, pp. 275-290.
 
-Miranda, H. F., & Silva, A. N. R., (2012), “Benchmarking sustainable urban mobility: The case of Curitiba, Brazil”, Transport Policy. 21, pp. 141–151.
 
-Okumus, F. (2003), “A framework to implement strategies in organizations, Management Decision”, 41(9), pp. 871-882.
 
-Pincetl S, Chester M, Circella G, Fraser A, Mini C, Murphy S, et al., (2014), “Enabling future sustainability transitions an urban metabolism approach to Los Angeles. J Ind Ecol;18:8, pp. 71–82.
 
-Salonen, M., Toivonen, T., (2013), “Modelling travel time in urban networks: comparable measures for private car and public transport. Journal Transport Geography. 31, pp. 143–153.
 
-Wu, W.; Hou,Ya-Chung; Su, Chen; -Fu & Chang, C., (2013), “Identifying failure recovery strategies for paper industrial suppliers, Industrial Marketing Management, https://www.sciencedirect.com.
 
-Zope, R.; Vasudevan, N.; Shriniwas, G. & Benchmarking, J., (2018), “A tool for evaluation and monitoring sustainability of urban transport system in metropolitan cities of India,Soustainable Cities and Society”, https://www.sciencedirect.com.