اولویت‌بندی سیاست‌های مدیریت تقاضای حمل و نقل (TDM) در کلانشهر تهران با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی(AHP)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

سیستم حمل‌ونقل رگ‌ها و شریان‌های آناتومی زندگی شهری را تشکیل می‌دهدو مسئول تحرک افراد و کالاها هست.یک سیستم حمل‌ونقل پویا می‌تواند مرکز توسعه جامعه باشدویا اگر به‌درستی برنامه‌ریزی و طراحی نشده باشد می‌تواند به شبکه سرویس‌دهی منجر شودکه نیازهای متغیر و به‌روز را نادیده گرفته،وضعیت فقرا را تشدید کندو به محیط‌زیست آسیب برساندواز توان مالی عمومی فراتر رود. در این میان کلانشهر تهران امروزه به عنوان پایتخت سیاسی­،اقتصادی و اجتماعی ایران درگیر مشکلات حاد حمل و نقلی است. ترافیک فشرده و آلودگی شدید هوا تنها بخشی از این تبعات هستند. به همین دلیل این پژوهش به دنبال اولویت­بندی سیاست های مدیریت تقاضای سفر(TDM) برای بهبود وضعیت شهر تهران است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر آراء دلفی شکل گرفته است. از این رو ابتدا سیاست های مدیریت تقاضای سفرو معیارها حمل و نقل پایدار از منابع مختلف استخراج شد و با استفاده از نظر کارشناسان امتیاز بندی گردید و سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسه مراتبی (AHP) و نرم افزار اکسپرت چویس تحلیل گردیدند. نتایج بیانگر آن بود که در شرایط کنونی کلانشهر تهران توجه به ارتقای زیرساخت­های حمل و نقل پایدار همچون دوچرخه، پیاده وبهبود کیفیت ناوگان حمل و نقل عمومی می تواند جنبه اجرایی بهتری داشته باشد. ودر مرحله بعد ابزارهای اقتصادی هستند که با پرهزینه کردن استفاده از اتومبیل شخصی تمایل شهروندان را به سوی حمل ونقل عمومی جذب می کنند. در رتبه ی بعدی مدیریت کاربری زمین می تواند در توسعه ی جدید شهر تهران و یا بازسازی مناطق فرسوده بکار گرفته شود و در آخر هم برنامه­های اجرایی با حذف سفرهای غیر ضرور می تواند در لابه لای دو سیاست اول بکار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


- احمدی، م. و محرم نژاد، ن.، (1385)، "مدیریت پایدار حمل و نقل شهری و راهکارهای آن"، سومین کنفرانس منطقه­ای مدیریت ترافیک، تهران.
- آمارنامه شهرداری تهران، (1394).
- حکمت­نیا، ح.، موسوی، م.، و میرنجف، ع.، (1396)، "کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای"­، انتشارات آزاد پیما، تهران.
-حاتمی­نژاد، ح.، پوراحمد، ا.، حاتمی، ا.، (1397)، "­برنامه ریزی راهبردی حمل و نقل پایدار در مراکز شهری (منطقه 12 کلانشهر تهران)"، مجله مدیریت ترافیک، شماره 51.
- زبردست­، الف.­، (1383)، "اندازه شهر تهران، وزارت مسکن وشهرسازی"­، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
- سلطانی، ع.، (1390)، "مباحثی در حمل و نقل شهری با تاکید بر رویکرد پایداری"، انتشارات دانشگاه شیراز.
- شورچه، م.، (1394)، "مدیریت حمل و نقل شهری پایدار"، انتشارات پرهام نقش­، تهران.
-صرافی، م.، توکلی­نیا، ج.، محمدیان م.، (1393)،
"اندیشه­های نو در برنامه‌ریزی شهری"­، تهران.
-"کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران"­، (1396).
-مظفری­پور، ن. و حاتمی، م.، (1390)، " ارزیابی سیستم­های جامع حمل­ونقل MRT با استفاده از روش تحلیل
سلسله­مراتبی AHP جهت تحقق توسعه پایدار شهری در ایران"، سومین کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
-Adams, W.M., (1990), "Green Development, Routledge, London, (2001) Green Development: Environment and Sustainability in the Third World, second edition, Routledge, London.
-Adjo A. Amekudzi, Randall L. Guensler, (2007), “Evaluating Transportation System
Sustainability: Atlanta Metropolitan Region”.
-Christopher Kennedy , Eric Miller , Amer Shalaby , Heather Maclean & Jesse Coleman,(2005), “The Four Pillars of Sustainable Urban Transportation, Transport Reviews, Vol. 25, No. 4, pp.393–414.
-O’Riordan, T., (1981), “Environmentalism”, second edition, Pion, London. 
-GTZ, (2003), SUTP Sourcebook 3D: Preserving and Expanding the Role of Nonmotorised Transport, http://www.sutp.org/dn.php?file=3d-nmten.
-GTZ, (2005c) SUTP Sourcebook 3B: Bus Rapid Transit, http://www.sutp.org/dn.php?file=3B-BRT-EN.pdf.
-I-CE, (2006a), Locomotives Full Steam Ahead, Volume 1, http://www.ice.
-Jeon, C. M., and A. Amekudzi, (2005), “Addressing Sustainability in Transportation Systems Definitions, Indicators, and Metrics” Journal of Infrastructure Systems, Vol. 11, No. 1, pp. 31–50.
-Todd Litman, (2016), “Developing Indicators for Sustainable and Livable Transport Planning,  Victoria Transport Policy Institute.
TERI, (2009), “An exploration of sustainability in the provision of basic urban services in Indian cities”.
-Luca Persia a, Ernesto Ciprianib, Veronica Sgarra a. Eleonora Meta, (2016), “Strategies and measures for sustainable urban transport systems”, 6th Transport Research Arena April, pp. 18-21,
-Litman, Todd, (2003), “Mobility Management” module (www.vtpi.org/gtz_module.pdf) of the Sustainable Transport Sourcebook, published by the Sustainable Urban Transport Project in United Nations Economic and Social Commission for Asia  CITYNET  and the Pacific (UNESCAP), Sustainable Urban Transportation System.
-World Bank, (1996), “Livable Cities for the 21st Century”.
-WCED, (World Commission on Environment and Development), (1987), ‘Our Common Future: The Brundtland.