ارائه یک مدل زمان‌بندی حرکت قطارها در مسیرهای دوخطه راه آهن ایران

نویسندگان

دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی راه‌آهن، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

چکیده

زمانبندی حرکت قطارها یکی از مهم‌ترین مسائل برنامه‌ریزی در حملونقل ریلی است. با نگاهی به ادبیات موضوع مورد بررسی میتوان دریافت که حجم زیادی از مطالعات به مدل‌سازی و حل این مسئله اختصاص یافته است. چارچوب کلی این مسئله در کشورهای مختلف به یک شکل است اما برخی از کشورها با اعمال قوانین خاص در سیستم ریلی خود شرایط ویژهای را در زمانبندی سیستم ریلی برقرار مینمایند. در کشور ایران اقامه نماز در طول سفر یک قطار، جزء محدویتهای اجباری است که باید در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت اقامه نماز اول وقت در میان مسلمانان،  اولویتدهی راهآهن ج.ا.ا به انجام به موقع این مهم از رویکردهای اصلی این سازمان در مسئله زمانبندی حرکت قطارها است.­ مقاله حاضر به ارائه یک مدل زمانبندی حرکت قطارها با تعیین ایستگاه مناسب برای اقامه نماز اول وقت میپردازد. این مدل با در نظرگرفتن فاصله زمانی مجاز بین اذان هر نوبت نماز تا توقف قطار به دنبال کاهش زمانهای سفر قطارها است. مدل بر روی یکی از مسیرهای دوخطه راه‌آهن ایران پیادهسازی شده است و نتایج حاصل از آن نشان می‌دهد با کاهش فاصله زمانی مجاز بین اذان هر نوبت نماز تا توقف قطار، زمان سفر کل قطارها افزایش مییابد.

کلیدواژه‌ها


-خادم ثامنی، م. (1386) "زمانبندی حرکت قطارها در مسیرهای دوخطه".  پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
 
-یقینی، م. و محمدزاده، ع.، (1390)، "یک مدل زمان‌بندی حرکت قطارها با در نظر گرفتن زمانهای توقف برای نماز".  نشریه تخصصی مهندسی صنایع، دوره چهل و پنجم ، شماره یک ، ص. 116-103
-  حسن نایبی، ع. (1390)، " تعیین توالی اعزام و برنامه توقف قطارها در مسیرهای ریلی دوخطه به کمک الگوریتم­های جستجوی تصادفیِ تطابقیِ حریصانه و جستجوی همسایگی متغیر"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی شریف، تهران.
- ­صفارزاده، م. یقینی، م. تمنایی م (1392) " ارایه مدل برنامه‌ریزی زمانبندی حرکت قطارها با درنظر گرفتن محدودیت­های ویژه مسیرهای تک خطه در شبکه ریلی ایران" فصلنامه مهندسی حمل و نقل، سال چهارم، شماره دوم، ص. 166-151.
- حسن نایبی، ع.، (1392)، " زمانبندی حرکت قطارها با هدف بهره برداری بهینه از مسیرهای ریلی دوخطه." فصلنامه مهندسی حمل و نقل، سال ششم، شماره دوم، ص. 260-237.
-Cacchiani, V, Caprara, A. and Toth, P. (2008) “Acolumn generation approach to train timetabling on a corridor,” OR, Vol. 6, No. 2, pp. 125–142.
-Caprara, A., Monaci, M., Toth, P. and Guide, P. L. (2006), “A Lagrangian heuristic algorithm for a real-world train timetabling problem,” Discrete Appl. Math., Vol. 154, No. 5, pp. 738–753.
-Khan, M.B. and Zhou, X., (2010), Stochastic optimization model and solution algorithm for robust double-track train-timetabling problem. IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems, 11(1), pp.81-89.
-Meng, L. and Zhou, X., (2011), “Robust single-track train dispatching model under a dynamic and stochastic environment: a scenario-based rolling horizon solution approach”, Transportation Research Part B: Methodological, 45(7), pp.1080-1102.
-Niu, Y.T. and Meng, L.Y., (2014), “Optimizing Slack Time Allocation in Train Timetable: A Two-Stage Stochastic Recourse Model. In Proceedings of the 2013 International Conference on Electrical and Information Technologies for Rail Transportation (EITRT2013)-Volume, Springer, Berlin, Heidelberg. I., pp. 245-252.
-Gao, Y., Yang, L. and Li, S., (2016), “Uncertain models on railway transportation planning problem”, Applied Mathematical Modelling, 40(7-8), pp.4921-4934.
-Yang, X., Chen, A., Ning, B. and Tang, T., (2016), “A stochastic model for the integrated optimization on metro timetable and speed profile with uncertain train mass”, Transportation Research Part B: Methodological, 91, pp.424-445.
-Hassannayebi, E., Zegordi, S.H.,
Amin-Naseri, M.R. and Yaghini, M., (2017), “Train timetabling at rapid rail transit lines: a robust multi-objective stochastic programming approach”, Operational Research, 17(2), pp.435-477.