رشد اقتصادی، مصرف انرژی و آلودگی زیست‌محیطی )مطالعه موردی: بخش حمل‌ونقل ریلی کشور(

نویسندگان

1 مربی، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تهران، ایران

چکیده

مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی هر سه اجزای نظام تولیدی اقتصاد هستند که بررسی ارتباط سه‌گانه‌ی آن‌ها
برنامه‌ریزان را به ارائه راهکارهای مناسب برای نیل به اهداف اقتصادی همراه با حفظ محیط‌زیست رهنمون می‌کند. هدف
 مقاله‌ی حاضر بررسی روابط کوتاه‌مدت و بلندمدت بین مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی زیست‌محیطی در بخش 
حمل‌ونقل ریلی است. ازاین‌رو با استفاده از رویکرد الگوی خود بازگشت با وقفه‌های توزیعی  و مدل تصحیح خطا به بررسی روابط بین این متغیرها در دوره 94-1383 پرداخته‌شده است. نتایج نشان می‌دهد که کشش مصرف انرژی در بخش حمل‌ونقل ریلی نسبت به آلودگی زیست‌محیطی بخش حمل‌ونقل ریلی کشور در کوتاه‌مدت و بلندمدت به ترتیب 27و 43 می‌باشد و حاکی از آن است که با افزایش مصرف انرژی، شاخص آلودگی زیست محیطی در بخش حمل‌ونقل ریلی کشور افزایش می‌یابد. همچنین کشش تولید ناخالص داخلی نسبت به آلودگی زیست‌محیطی در بخش حمل‌ونقل ریلی در کوتاه‌مدت و بلندمدت به ترتیب 4/0و 08/0 می‌باشد که نشان می‌دهد با افزایش تولید ناخالص داخلی در بخش حمل‌ونقل ریلی کشور، آلودگی زیست محیطی در این بخش افزایش می‌یابد. هم-چنین علامت ضریب جمله‌ی تصحیح خطا مطابق انتظار، منفی است، که نشان می‌دهد عدم تعادل‌ها در کوتاه‌مدت تعدیل می‌شوند تا رابطه‌ی تعادلی بلندمدت ایجاد شود. مقدار این ضریب 36/0- است که به معنی تعدیل36 درصدی در هر دوره تا برقراری تعادل بلندمدت است.
 
 

کلیدواژه‌ها


-آماده، ح.، قاضی، م.، عباسی فر، ز. (1388)، "بررسی رابطة مصرف انرژی و رشد اقتصادی و اشتغال در بخش­های مختلف اقتصاد ایران"، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره86، بهار، ص.1-38.
-اسدی، ا.، حسینی­راد، ر. (1394)، "اقتصاد سنجی کاربردی نرم­افزار Eviews"، تهران، سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
- جعفری صمیمی، ا.، محمدی خیاره، م.، (1393)، "رابطه کوتاه­مدت و بلندمدت بین انتشار دی­اکسید کربن، مصرف انرژی و رشد اقتصادی: شواهد جدید در ایران"، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال چهاردهم، شماره دوم، از ص. 1-20.
- حیدری، ح.، پاشا زانوسی، م.، کسرایی، ش.، (1395)، "بررسی ارتباط متقابل بین متغیرهای رشد اقتصادی، آلودگی محیط‌زیست، توسعه مالی و درجه باز بودن تجارت در 8 کشور بزرگ اسلامی"، محیط‌شناسی، دوره 42، شماره 3، از ص. 649 - 667.
-دفتر برنامه­ریزی کلان برق و انرژی، (1394)، "ترازنامه انرژی." وزارت نیرو، معاونت امور برق و انرژی، تهران، ص.541.
- فطرس، م.، نجارزاده، الف.، پیروزمحمدی، ف. (1391)، "بررسی رابطه میان آلودگی هوا، شدت انرژی و باز بودن اقتصاد ایران"، مجله اقتصادی، شماره­های ۱۱ و ۱۲­،
ص.5-22.
-فطرس، م.، نسرین دوست، م. (1388)، "بررسی رابطه آلودگی هوا، آلودگی آب، مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران83-1359"، مطالعات‌ اقتصاد انرژی‌، دوره­ 6­، شماره  21، ص.113-135.
- موسوی، ک.، سلمان پور، ع.، شکوهی فرد، س.، (1396)، "رشد اقتصادی، مصرف انرژی و توسعه مالی بر آلودگی محیط‌زیست در ایران طی دوره 95-1365"، مطالعات علوم محیط‌زیست، دوره 2، شماره 1، ص.111-120.           
- مهدوی عادلی، م.، نظری، ر. (1393)، "رشد اقتصادی، انرژی و محیط‌زیست: بررسی مدل E3 در ایران"، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، دوره 11، شماره1، بهار، ص. 19-40.
-نیکو اقبال، ع.، اختری، آ.، امینی اسفیدواجانی، م.، عطار کاشانی، م.، (1391)، "رشد اقتصادی، رشد مصرف انرژی و رشد انتشار دی­اکسید کربن بررسی رابطه­ی علیت با رویکرد داده­های تلفیقی پویا (DPD)"­، فصلنامه­ی مطالعات اقتصاد انرژی، سال نهم، شماره­ی 33، از ص. 169- 197.
- Kasman, A & Y.S. Duman. (2015), "CO2 Emissions, Economic Growth and Energy Consumption.
-“Trade and Urbanization in New EU Member and Candidate Countries: A Panel Data Analysis”. Economic Modelling, 44,
pp.97–103.