بررسی معیارهای تأثیرگذار در تعیین مسیر اتوبوس تندرو (نمونه موردی شهر کرج)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه عمران، دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران

2 گروه علمی عمران، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

به علت حجم زیاد سفرها و اهمیت روزافزون ارزش وقت مسافران در سفرهای درون شهری، طراحی سامانه‏های کارآمد و مسیریابی آنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. طراحان در انتخاب مسیر بهینه این سامانه‏ها با گستره بزرگی از انواع معیارها مواجه هستند، لذا هدف از این پژوهش بررسی معیارهای تاثیرگذار در تعیین مسیر اتوبوس تندرو و تعیین مسیر بهینه بر اساس روش تصمیم‏گیری چند معیاره می‏باشد. روش مورد مطالعه توصیفی-تحلیلی و از ابزار پرسشنامه، استفاده شده است. در مرحله اول معیارهای تاثیر‏گذار بر مسیر‏یابی اتوبوس توسط پرسش‏نامه اول و نظرات کارشناسان حوزه حمل‏ونقل انتخاب و بر اساس طیف لیکرت این معیارها اولویت‏بندی شدند. در محله دوم با توجه به معیارهای به دست آمده از قبل، مسیرهای پیشنهادی از صفر تا ده نمره داده شد. سپس با کمک نرم‏افزار تصمیم‏گیری بر اساس مدل AHP معیار‏ها وزن‏دهی شدند و وزن هر معیار برای هر مسیر مشخص شد. ده معیار تاثیر‏گذار در انتخاب مسیر بی‏آرتی شناسایی شد که مهمترین معیار تعداد مسافر جذب شده به حمل‏ونقل عمومی در وضعیت کنونی می‏باشند. گزینه پیشنهادی مسیر شماره یک اتوبوس تندرو شهری از پایانه حصارک در خیابان شهید بهشتی تا پایانه شهید سلطانی و گزینه پیشنهادی مسیر شماره دو از پایانه شهید سلطانی تا میدان ملارد انتخاب شدند. بر اساس معیارهای تاثیرگذار بهترین مسیر، مسیر پیشنهادی یک از پایانه شهیدسلطانی تا میدان حصارک در نظر گرفته شد.

کلیدواژه‌ها


-اجزاء شکوهی، م، خوشاب، ع، علائی، ر، (1393)، "ارزیابی عملکرد اتوبوسهای تندرو در شهر مشهد با تاکید بر مولفه‏های توسعه پایدار"، ششمین کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری، ص.11-12.
 
-بیتی، ح، پناهی، س، سلیمی، م، (1393)، "تحلیل سامانه حمل‏ونقل اتوبوس­های تندرو شهری (BRT) و سنجش تحولات و تاثیرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن بر حوزه‏های پیرامون در کلانشهر تبریز، جغرافیا و برنامه‏ریزی"، دوره 18، شماره 49، ص. 19 تا 53.
 
-حاتمی‏نژاد، ح.، پوراحمد، ا.، فرجی سبکبار، ح.، عظیمی، آ.، (1393)، "سنجش میزان رضایت استفاده‏کنندگان از سیستم حمل‏ونقل عمومی در منطقه البرز جنوبی"، اقتصاد و مدیریت شهری، دوره 3، شماره 9، ص.  105 تا 123.
 
-ﺣﺎﺟﯿﺎن، ح.، ﺑﺮادران، و.، اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻤﯽ، ن.، (1394)، "بررسی تاثیر خطوط تندرو بر حمل‏ونقل شهری با رویکرد شبیه‏سازی"، چهاردهمین کنفرانس بین‏المللی مهندسی حمل‏ونقل و ترافیک (نمونه موردی: خط 5 اتوبوس تندرو تهران)،  ص. 1-11.
 
-درستکار، ا.، عبدلی، ش.، (1394)، "تأثیرات ترافیکی سامانه اتوبوسرانی تندرو بر شبکه حمل‌ونقل محلات شهری (موردپژوهی: مسیر­خط 7 بی‏آرتی منطقه 6 تهران)"، مطالعات محیطی هفت حصار، دوره 4  شماره، ص. 31- 40.
 
-زیاری، ک.، منوچهری، ا.، محمدپور، ص.، ابراهیم‏پور، ا. (1394)، "ارزیابی سیستم حمل‏ونقل عمومی بی‏آر‏تی شهر تبریز با استفاده از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک"، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 27، ص. 79-98.
 
-ساجدی‏نژاد، آ.، حسن‏نایبی، ع.، (1395)، "طراحی سامانه‏های عملیاتی در سیستم اتوبوسرانی به منظور ساماندهی حمل‏ونقل مسافر درون‏شهری"، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال سی و یکم، شماره چهارم، شماره پیایی 123.
-شعبانی، م.، پورمعلم، ن.، (1388)، "مسیریابی سامانه اتوبوس تندرو (BRT) به روش ابتکاری با معیار پوشش هزینه"، پایان نامه دانشگاه بین­المللی امام­خمینی (ره)، قزوین، دانشکده مهندسی عمران.
 
-صدیق‏باور، م.، حدیقه‏جوانی، م.، (1390)، "ارزیابی و تحلیل عملکرد سیستم حمل‏ونقل سریع اتوبوسرانی در کلان شهرها توسط نرم‏افزارAIMSUN "، دهمین کنفرانس مهندسی حمل‏ونقل و ترافیک ایران، تهران، سازمان حمل‏ونقل و ترافیک تهران.
 
-طاهرخانی، ح.، طاهریان، آ.، (1396)، "زمانبندی حرکت اتوبوسهای BRT با در نظر گرفتن محدودیتهای ترافیکی حاصل از زمانهای متغیر چراغهای راهنمایی و رانندگی، نشریه مدیریت شهری، شماره ۴۷.
 
-عبدی، م.، فاروقی، ف.، رحیمی کاکه جوب، آ.، (1392)، "سنجش کارایی سامانه حمل‏ونقل همگانی در شهر یزد"، دوره ۱۳، شماره ۳۰،ص. 229-250.
 
-فرتوکزاده، ح.، رجبی نهوجی، م.، (1390)، "مدل­سازی پویای ترافیک کلانشهرها به منظور ارایه سیاستهای بهبود حمل‏ونقل (نمونه موردی: کلان شهر تهران)"؛ پژوهشنامه حمل‏ونقل، سال نهم، شماره اول، ص. 63-81.
 
-فلفلانی، م.، صفاریان، م.، (1394)، "تجزیه و تحلیل و بهینه‏سازی پارامترهای موثر بر سیستم اتوبوس‏های بی‏آرتی به وسیله تکنیک شبیه‏سازی گسسته-پیشامد، پانزدهمین کنفرانس بین‏المللی مهندسی حمل‏ونقل و ترافیک"،
ص. 1-13.
 
-قضائی، م.، فرهمندی، ا.، عطارزاده طوسی، ه.، (1397)،  "ارزیابی عملکرد خطوط اتوبوسرانی با استفاده ترکیبی سه گانه از مدلهای تحلیل پوششی داده‏ها، آنتروپی و تاپسیس، معماری و شهرسازی آرمانشهر، شماره 23، ص. 307-318.
 
-قهری، م.، لحمیان، ر.، آزاده دل، ی.، (1393)، "ارزیابی موقعیت ایستگاههای اتوبوس و تاکسی بر اساس مدل AHP با استفاده از GIS"، فصلنامه مطالعات برنامه‏ریزی شهری، سال دوم، شماره هفتم، ص. 127-146.
-مجیدی خامنه، ب.، محمدیان مصمم، ح.، ضرغامی، س.، غفوری، ی.، (1395)، "ارزیابی اثرات توسعه حمل‌و‌نقل عمومی (مترو و بی‏آرتی) بر کاربری زمین شهری
(نمونه موردی: منطقه 7 شهرداری تهران)"، پژوهش­های دانش زمین، سال هفتم، شماره 27، ص. 44-64.
 
 
-محمدزاده، ز.، سرایی، م.، (1393)، "بررسی میزان اثربخشی سیستم اتوبوس‏های تندرو در شهر مشهد"،  جغرافیا و برنامه‏ریزی دوره 18  شماره 49، ص.  119- 137.
 
 
-مختاری­ملک­آبادی، ر.، (1397)، "تحلیل و ارزیابی سامانة اتوبوس‌های سریع‌السیر (‏BRT‏)‏ شهر اصفهان براساس استانداردهای ‏مؤسسة ‏ITDP" ، دوره 29، شماره 2.
 
 
-ملاشاهی، ح.، بذرافشان مقدم، ب.، محتشمی، ت.، (1396)، "بررسی شاخص‏های کمی و کیفی موثر در ارزیابی عملکرد سامانه‌ اتوبوس‌های تندرو با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه کلان شهر مشهد)، مطالعات شهری، دوره ۶، شماره ۲۳.
 
 
-نوروزی آورگانی، ا.، (1393)، "ارزیابی عملکرد و سنجش میزان رضایتمندی از سیستم اتوبوسرانی تندرو در کلان شهر اصفهان"، برنامه­ریز فضایی، سال 4، شماره اول،
ص. 143-168.
 
-Adeyinka P. A., (2019), "Assessment of the Influence of Lagos Bus Rapid Transit Scheme (BRT-Lite) on Road Traffic Crashes (RTC) on Lagos Mainland-Island Corridor", The Open Transportation Journal, Vol. 13,
pp. 102-109.
 
 
-Afolabi O. J, Fashola O. K., (2016), "Assessment of Bus Rapid Transit in Efficient of Movement of Commuters in Lagos State. European Journal of Humanities and Social Sciences, Vol. 35, No.1,
pp. 1951-1965.
 
 
-Chen, X., Yu, L. Zhang, Y., Guo, J., (2009), “Analyzing urban bus service reliability at the stop, route and network levels”, Transportation Research Part A43,
pp. 722-734.
 
 
-Currie, G., (2005), “The Demand Performance of Bus Rapid Transit Journal of Public Transportation”, Vol. 8, No. 1.
 
-Deng, T. and J.D. Nelson, (2013), “Bus Rapid Transit implementation in Beijing: An evaluation of performance and impacts. Research in Transportation Economics, Vol.39, No.1. pp. 108- 113.
 
 
-Huang, A., Shen, J. & Guan, W., (2017), “Study on Bus Route Evaluation System in Beijing bases on AHP, In: Proceedings of the 2007 IEEE, Intelligent transportation Systems Conference”, Seattle, WA, USA,
pp. 419-424.
 
 
-Qavami, S., Karimi, A., & Mesgari, M., (2011), “Evaluating Bus Lines by Using Geospatial Information System and Data Envelopment Analysis: A Case Study of Tehran Bus Lines”. Journal of Transportation Engineering, Vol.2, No.3, pp. 261-271.
 
 
-Saraei, M., & Mohamadzade, Z., (2014), “Assessment of the Effectiveness of BRT System in Mashhad. Journal of Geography and Planning”, Vol. 18, No.49, pp. 119-137.
 
 
 
-Sheth, C., Triantis, K., Teodorovic, D. (2007), Performance evaluation of bus routes: A Provider and Passenger Perspective, Transportation Research Part E43, pp.453-478.
 
 
 
-Soltani, A., (2012), “An Ordered Logit Regression Model for Evaluation of Passenger Satisfaction of Shiraz Bus System. Motaleate Shari. Vol.1, No.2, pp.101-112.
 
 
-Soltani, A., Zargari Marandi, E., & Esmaili Ivaki, Y., (2013), “Bus Route Evaluation Using A Two-Stage Hybrid Model Of Fuzzy AHP And TOPSIS”. Journal of Transport Literature, Vol.7, No. 3, pp. 34-58.
 
 
-Wirasinghe, S. C., Vandebona, U., (2011), “Route Layout analysis for express buses, Transportation Research Part C 19,
pp. 374-385.