مکان گزینی مسیرهای بهینه دوچرخه سواری با رویکرد حمل و نقل پایدار (نمونه مطالعه: شهرآباده)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، مدرس گروه شهرسازی، موسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران

چکیده

دوچرخه سواری از دیرباز به عنوان یکی از مهم ترین نوع سیستم حمل ونقلی درجوامع مختلف مورد توجه بوده است. اما با ظهور خودروها در جوامع، این سیستم کارایی خودرا از دست داده و اندک اندک جای خود را به سیستم حمل ونقل موتوری واگذار کرده. با روی کار آمدن واژه توسعه پایدار در حمل ونقل، جوامع مختلف روی به استفاده ازدوچرخه آوردند، یکی از شهر­های که متخصصین شهری می­توانند در زمینه دوچرخه سواری برنامه­ریزی کنند شهر آباده از توابع استان فارس است، چرا که روز به روز روند رشد و توسعه این شهر درحال افزایش و استفاده از وسایل نقلیه موتوری روند شتابانی را طی می­کند، این پژوهش باهدف بررسی اصول و ضوابط طراحی مسیرهای دوچرخه در این شهر و همگام سازی توسعه حمل ونقلی آن با دیگر شهرهای ایران صورت پذیرفته.‌ بررسی­ها نشان دهنده‌ی مشکلاتی از جمله:کم عرض بودن معابر، کف سازی­های نامناسب، وجود پارکینگ­های حاشیه­ای، عدم وجود زیرساخت­های دوچرخه سواری و ملاحظات اقتصادی و نقاط قوتی از جمله: شیب مناسب معابر، زیبایی بصیر، اندازه وشکل مناسب شهر، تمایل به رشد و توسعه شهر توسط ساکنان، وضعیت آب وهوا می­باشد. تجزیه وتحلیل و مقایسه معیارها با ضوابط طراحی بخوبی نشان داد که این شهر قابلیت استفاده سیستم حمل ونقل دوچرخه محور را داراست، باتوجه به تحلیل AHP متحصصین الویت طراحی، خیابان استقلال اولویت اول، فلکه معلم تا فلکه ولیعصر اولویت دوم، فلکه آزادی تا فلکه ولیعصر اولویت سوم و فلکه انقلاب تا فلکه ولیعصر اولویت چهارم را از نظر اجرای مسیر های دوچرخه سوراری دارا می­باشند.

کلیدواژه‌ها


اصغری­، م. و اکبری­، س. (۱۳۸۸)، "­بررسی امکان ایجاد مسیرهای پیاده و وچرخه جهت کاهش حجم ترافیک درون شهری در محدوده شهرداری منطقه ۱۱ تهران شهرداری تهران،  مرکز مطالعات حمل و نقل درون شهری.
   -درودی ، م.ر.، شجاعی، ر. و سادات موسوی، س. ص.، (۱۳۹۰)، "­استفاده از دوچرخه به عنوان یک راهبرد جدید برای بهبود حمل و نقل پایدار (نمونه موردی : منطقه نیاوران تهران­) "، یازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک­، تهران.
 
    -کیانژاد، ق.، (1383)، "الگوی بهینه سیستم­های حمل و نقل پایدار در کشورهای در حال توسعه­"، نشریه شهرداری، سال چهارم، ۳۷ .
    -الله­وردی­زاده، پ.، (1383)، "چالش­های مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری در تهران"، نشریه راه برد، شماره ۳۳.
    -بندر چیان، ف.، (1391)­، "چگونه طبق سند چشمانداز تا ۱۰ سال آینده ۱۰ درصد سیستم حمل ونقل عمومی با استفاده از دوچرخه امکانپذیر گردد"، یازدهمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، تهران، سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران.
   -عاشوری، ح.، افرازحاجی سرائی، م.، (1396)، "مکانیابی دستگاهای دوچرخه (موردمطالعه: شهرقزوین)"، کنگره ملی مدیریت وبرنامه ریزی شهری نوین، دانشگاه تهران.
  -قائدرحمتی، ص. خادم الحسینی، الف.­ و قشقایی­نژاد­، ر.، (1389)، "بررسی راه کار کاهش حجم ترافیک شهری به وسیله ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه سواری مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر شیراز، آمایش محیط"،  دوره3،  شماره  8. ص.19-1.
   -آئین­نامه­ی طراحی راه­های شهری، (1375)، بخش ۱۱، راهنمای برنامه­ریزی و طرح مسیرهای دوچرخه، وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.
    -عبدلی، م.ع. سروری، ر. (1378)، "مقدمه­ای برای برنامه ریزی استفاده از زمین و موقعیت فرودگاه"، تهران: مطبوعات البرز فردانش.
   -مرکز مطالعات و برنامه­ریزی شهر تهران، (1394)، "رهیافتی برشناخت مدل­ها و تکنیک­های مکانیابی ارائه خدمات شهری".
-خواجه ارزانی، م.، (۱۳۸۴)، "مکان یابی بهینه میادین میوه و تره بار محلی، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت.
-رستم پور، ه. (۱۳۷۶)، "مکان گزینی فعالیتهای صنعتی- جاری در ایران، مطالعه­ی موردی استان بوشهر"، پایان نامه­ی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
-  محمدی ده چشمه، م.ع. و سعیدی جعفر، م.، (۱۳۹۵)، "ارزیابی شاخص های پایداری زیست محیطی با تاکید بر آلودگی هوا و آلاینده های صنعتی: مطالعه موردی کلان شهر اهواز"، دوره 8، شماره ۱، ص. ۲۸-۱۳.
-قراگوزلو، ع. ر.، آل شیخ، ع. الف.، و سجادیان، مهیار، (۱۳۹۱)، "­تحلیلی تطبیقی بر نقش حمل ونقل شهری در آلودگی هوا به تفکیک مناطق شهرداری کلانشهر تهران (منوکسید کربن) با بهره گیری از GIS ، فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، دوره ۴، شماره12، ص.40-12.
-حاجیان حسین آبادی، م. بیرانوند، م. و رخساری، ح.، (1397)­، "مفهوم حمل و نقل انسان محور: تعاریف و ابعاد آن در برنامه­ریزی شهری"، دومین همایش بین المللی ایده های راهبردی در معماری، شهرسازی، جغرافیا و محیط زیست پایدار، مشهد، موسسه تعاونی دانش بنیان کمرآوش.
-حاجیان، م.، (1387)، "ارزیابی گزینه­های مختلف سیستم حمل ونقل شهری جهت کاهش آلودگی هوا، پایان نامه کارشناسی ارشد حمل و نقل، دانشگاه علم و صنعت.
-ندافی، ک.، (1391)، "آلودگی صوتی شهر زنجان در سال 1386»­، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، شماره 84 .
-شیخ الاسلامی، (1374)، "برنامه­ریزی و طراحی برای دوچرخه به عنوان یک شیوه حمل و نقلی­، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و صنعت،  ص.220.
-ال ابراهیم­، پ.، (1381)،"تدوین فرایند گسترش دوچرخه سواری در شهرها با نگاه خاص به برنامه ریزی کالبدی"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و صنعت ایران.
-بهبهانی، ح. (1373)، "مهندسی ترافیک : تئوری و کاربرد، انتشارات سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران.
-صلواتیان، م. ع.، (1392)، "ارائه مدل تعیین دوچرخه سواری در شهر"، پایان نامه کارشناسی ارشد، چاپ دانشگاه شمال.
-نوابخش، م. و کفاشی، م.، (1385)، "برنامه­ریزی حمل و نقل کلانشهری و تاثیر آن در توسعه شهر".
 -جهانشاهلو، ل. و امینی، الف.، (1384)،"برنامه­ریزی شهری و نقش آن در دست یابی به حمل و نقل پایدار شهری­.
-مافی، ع. الف. باخرزی، س. م.، (1392)، "نقش سیستم اطلاعات جغرافیای GIS در برنامه ریزی توسعه پایدار".
  -کنف لاخر، ه.، (۱۳۸۱)، "اصول برنامه ریزی (طراحی) تردد پیاده و دوچرخه"، مترجم: فریدون قریب، انتشارات دانشگاه تهران.
   -بهزاد­فر، م.  و گلریزان، ف.، (1387)، "حمل ونقل پایدار"، ماهنامه بین المللی راه و ساختمان، شماره 55.
  -رئوفی، س. الف.، (1386)، "پیامدهای آلودگی هوا بر سلامت انسان، گروه جغرافیا تنکابن.
   -سایت شهردار آباده، (1398).
-سایت هواشناسی استان فارس، (1398).
-خبرگزاری ایسنا، (1397).
- فرهنگ لغت معین، (1398).
-سازمان آمارفارس، سرشماری نفوذ ومسکن، (1395).
-دارابی، هوشنگ، (1372)، "تصمیم­گیری به کمک AHP، مجله مهندسی صنایع، سال اول، شماره3، ص.15-24.
   -دفتر برنامه­ریزی وتوسعه روستایی، (1386)، "مطالعات تدوین شاخص­های توسعه پایدار روستایی"، وزارت جهاد کشاورزی.
 
-Noland, R.B., (1995), Perceived Risk and Modal Choice: Risk Compensation in Transportation Systems, Accident Analysis and Prevention 27, pp.503-521.
 
-Pucher J., Komanoff Ch., Schimek, p., (1999), “Bicycling Renaissance in North America Recent Trends and Alternative Policies to Promote Bicycling”, Transportation Research Part A. 33.
pp. 625-654.
 
-Harkey, D., Reinfurt, D., Knuiman, M., Stewart, J., Sorton, A., (1999)­, “Development of the Bicycle Compatibility Index: a Level of Service Concept”, Final Report, Chapel Hill (NC)7, University of North Carolina.
 
-Nankervis, M., (1999), “The Effect of Weather and Climate on Bicycle Commuting, Transportation Research Part A. N, No.9, pp.417-431.
 
-Fietsberaad (Expertise Centre for Cycling Policy), (2009), “Bicycle policies of the European principals: continuous and integral”.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-Godefrooji, T­.­, Jong, H. and Rouwette, A., (2009), “Cycling- Inclusive Policy Development: A Handbook, Utrecht.
 
-Garrard, J., Geoffrey, R., Kai Lo Sing, (2007), “Promoting Transportation Cycling for Women: The Role of Bicycle Infrastructure, Preventive Medicine, pp. 1-5.
 
-Brui n Gert-Jan de, K., Stef P.J., Schaalma H., Mechelen Williem Van, Brug J., (2005), “Determinates of Adolescent Bicycle use for Transportation and Snacking Behavior, Preventive Medicine (40), pp. 65 -667.
 
-AASHTO, (1990), “Guide for the Development of Bicycle Facilities”.
 
-Wardman, M., Tight, M., Page, M., (2007), “Factors influencing the propensity to cycle to work. Trans. Res. 41. pp.339–348.
 
-Nijkamp , (2000), “peter,etall,urban models in planning, Edward elgar pulishing,uk..