معرفی روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه و کاربرد آن در برنامه‌ریزی حمل‌ونقل و ترافیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده مهندسی عمران، تهران، ایران

2 دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده مهندسی عمران، تهران، ایران

چکیده

تصمیم‌گیری از جمله مواردی است که انسان همواره در زندگی خود با آن روبرو است. تقریباً تمام افراد در تصمیم‌گیری‌های خود ملزم به بررسی گزینه‌های پیش‌رو با توجه به معیارهای متعدد می‌باشند. مسائل موجود در زمینه‌ی برنامه‌ریزی حمل‌ونقل نیز به دلیل تأثیر‌گذاری گسترده‌ی حمل‌ونقل روی موضوعات متنوعی مانند اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی، زیست‌محیطی، ایمنی و ... با معیار و گزینه‌های متنوعی روبرو است. این تعدد معیار و گزینه‌ها و همچنین وجود ذی‌نفعان و ذی‌نفوذان متعدد، تصمیم‌گیری در این زمینه را پیچیده و دشوار کرده است. این امر موجب شده است که اخیراً محققین و مدیران فعال در زمینه‌ی حمل‌ونقل برای تصمیم‌گیری بهتر و قابل اعتماد‌تر، به تکنیک‌هایی که تصمیم‌گیری در مقابل معیار و گزینه‌های متعدد را قانون‌مندتر و منظم‌تر می‌کنند و تحت عنوان تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند متغیره شناخته می‌شوند روی آورند. تکنیک‌های موجود در این زمینه‌ بسیار متنوع و گسترده است به صورتی که صد‌ها کتاب با تکنیک‌های متفاوت وجود دارد. در این مقاله به ارا‌ئه‌ی بعضی از تکنیک‌هایی که کاربرد بیشتری در زمینه‌ی حمل‌ونقل دارند، پرداخته شده‌است. هدف از این مقاله، ارائه‌ی این تکنیک‌ها به صورت ساده و کاربردی برای مدیران و محققینی است‌ که می‌خواهند از آن‌ها برای تصمیم‌گیری در ‌مسائل خود استفاده کنند، می‌باشد و از پرداختن به جنبه‌های آماری و اثباتی تکنیک‌ها اجتناب شده است.
 
 

کلیدواژه‌ها


-آذر، ع.، رجب­زاده، ع. چاپ ششم (۱۳۹۳)،
"تصمیم­گیری کاربردی"، تهران. انتشارات نگاه دانش.
 
-افندی زاده، ش. پرتوی فر، ح.ر. جعفری کنگ، مسعود. ۱۳۹۴، "ارزیابی سیستم اتوبوسهای تندرو (BRT) شهر مشهد با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و مطالعه تطبیقی با BRT شهر ریودوژانیرو برزیل"، چهاردهمین کنفرانس بین­المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل ترافیک.
 
-افندی زاده، ش.، صفارزاده، م. ح.، محمدی قرقی. ۱۳۹۴، "الگوریتم تصمیم گیری در خصوص تبدیل میدان به تقاطع چراغدار و بالعکس"، چهاردهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل ترافیک،.
 
-اله‌یاری نیک، الف.، صادقی دزفولی، الف.، صفارزاده، م.، جهانمرد، الف.، (1392)، "ارزیابی کیفیت خدمات شرکت‌ هواپیمایی کشور با رویکرد ترکیبی AHP فازی و TOPSIS"، سیزدهمین کنفرانس بین­المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل و ترافیک،
 
-توکلی کاشانی، ع.، عزیزی بندرآبادی، م.، (1394)، "ارائه‌ی روشی برای ارزیابی عملکرد استان‌ها در زمینه‌ی ایمنی راه‌های روستایی". نخستین کنفرانس ملی حمل‌ونقل روستایی.
 
- ثباتی، ع.، نبی پور، م.، قلی­نژاد دازمیری، د. (1394)­، "ارزیابی و اولویت­بندی شاخص­های افزایش ایمنی و کاهش تصادفات جادهای بین شهری با استفاده از روش SWOT و AHP (مطالعه موردی محور ساری-قائمشهر)"، چهاردهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل ترافیک،.
 
- خیرخواه، الف.س.، حسینیان، الف.ح.، حق‌وردی، م.، اسماعیل‌نژاد، ب.، (1392)­، "ارزیابی معیارهای سیستم حمل و نقل پایدار دوچرخه سواری به کمک روش AHP فازی و کاربرد روش promethee در تعیین پایدارترین گزینه"، سیزدهمین کنفرانس بین­المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل و ترافیک.
 
- صحاف، ع.، اخباری، ک. و محمودزادگان، ع.، (۱۳۹۲)، "اولویت­بندی گزینه­های تعمیر و نگهداری تابلوهای ترافیکی در بزرگراه هامبتنی بر روش تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی؛ بزرگراه همت و مدرس)"، سیزدهمین کنفرانس بین­المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل و ترافیک.
 
- محمدنژاد، م. غیبی، م. و فلفلائی، م.ر.، (1394)، "ارزیابی سیستم­های حمل و نقل عمومی (قطار شهری) مشهد با استفاده از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک (SWOT) و اولویت­بندی آلترنتیو­های موثر بوسیله ی فرایند تحلیل شبکه­ای (ANP)"، چهاردهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل ترافیک،.
 
- محمدی زنجیرانی، د. سلیمی فرد، خ.ک. یوسفی ده بیدی، ش. (1393)، "بررسی عملکرد متداول ترین تکنیک­های تصمیم­گیری چند شاخصه با رویکرد بهینه­یابی". تحقیق در عملیات در کاربردهای آن (ریاضیات کاربردی)، دوره 11.
 
- میرزایی قمی، م.م. لحمیان، ر. آزاده‌دل، ی. قهری، مهنوش. (1392)، "ارزیابی معابر شهری از منظر پوشش ایستگاه‌های اتوبوس، براساس مدل AHP-SA (مطالعه موردی: منطقه 4 شهرداری تهران)"، سیزدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل و ترافیک،.
 
- ناصری علوی، ص.، محمودی میمند، و م.، کارگر دولت آبادی، ج.،(1392)، "ارائه مدلی برای انتخاب مکان بهینه به منظور احداث پارکینگ غیرحاشیهای باAHP استفاده از روش سلسله مراتبی"، سیزدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران، معاونت و سازمان حمل و نقل و ترافیک.
-Abdullah, L., & Adawiyah, C. R. (2014), "Simple additive weighting methods of multi criteria decision making and applications: A decade review". International Journal of Information Processing and Management, 5(1), pp.39.
 
-Buchanan, J., Sheppard, P., & Vanderpoorten, D. (1998), "Ranking projects using the ELECTRE method. Paper presented at the Operational Research Society of New Zealand, Proceedings of the 33rd Annual Conference.
 
-H. Zardari, N., Shirazi, S. M., Yusop, Z. B., & Ahmed, K. (2015), "Weighting Methods and their Effects on Multi-Criteria Decision Making Model Outcomes in Water Resources Management". Springer International Publishing.
 
-Hwang, C.-L., & Yoon, K. (2012), "Multiple attribute decision making: methods and applications a state-of-the-art survey (Vol. 186): Springer Science & Business Media.
 
-Opricovic, S., & Tzeng, G.-H. (2004), "Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS". European journal of operational research, 156(2),
pp.445-455.
 
-Saaty, T. L., & Vargas, L. G. (2012), "Models, methods, concepts & applications of the analytic hierarchy process (Vol. 175): Springer Science & Business Media".
 
-Spronk, J., Steuer, R. E., & Zopounidis, C. (2016), "Multicriteria decision aid/analysis in finance Multiple Criteria Decision Analysis (pp. 1011-1065): Springer.
 
-Subramanian, N., & Ramanathan, R. (2012), "A review of applications of Analytic Hierarchy Process in operations management. International Journal of Production Economics, 138(2),
pp.215-241.
 
-Triantaphyllou, E. (2013),"Multi-criteria decision making methods: a comparative study (Vol. 44): Springer Science & Business Media.
 
-Velasquez, M., & Hester, P. T. (2013), "An analysis of multi-criteria decision making methods. International Journal of Operations Research", 10(2), pp.56-66.