تأثیر عملکرد اقتصادی و توسعه انسانی بر تلفات ترافیک جاده‌ای در ایران با رویکرد الگوهای خودرگرسیو با وقفه‌های توزیعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه اقتصاد، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

2 استادیار، گروه مهندسی عمران، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

3 استادیار، گروه آمار و ریاضی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

چکیده

هدف این تحقیق بررسی تأثیر عملکرد اقتصادی و توسعه انسانی بر تلفات ترافیک جاده‌ای در ایران می‌باشد. داده­های آماری بکار گرفته‌شده در این تحقیق از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک جهانی برای سال‌های 1400-1379 و به‌صورت سالیانه بوده
و از نرم‌افزار Eviews 10 برای برآورد مدل پیشنهادی استفاده شده ‌است. داده‌های سری زمانی این مطالعه همگی ایستا نبوده و بر این اساس به‌منظور برآورد الگوی موردنظر، از رهیافت خود توزیع با وقفه‌های گسترده استفاده می­شود. الگوی خودرگرسیو با وقفه­های توزیعی (0,0,0,1) بر اساس معیار شوارز-بیزین انتخاب گردید. نتایج برآورد با چنین رویکردی در کوتاه‌مدت نشان می‌دهد، تلفات جاده‌ای با وقفه و نرخ بیکاری بر تلفات جاده‌ای تأثیر مثبت معنی‌دار ایجاد می­نماید. این تأثیر در کوتاه‌مدت برای متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص توسعه انسانی منفی معنادار به‌دست‌آمده است. ضرایب بلندمدت برآورد شده در تأثیرگذاری بر تلفات جاده­ای برای متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه و توسعه انسانی منفی معنی­دار و برای متغیر توضیحی نرخ بیکاری مثبت معنی‌دار می‌باشد. نتایج نشان می­دهد توسعه پایدار که یکی از ابعاد آن حفظ تأمین امنیت جانی افراد در سیستم حمل‌ونقل جاده­ای می­باشد، الزاماً می­بایست از کانال یا مسیر سرمایه­گذاری در توسعه انسانی گذر نموده و این سرمایه­گذاری رکن و هسته اصلی و محوری در کاهش تلفات ترافیک جاده­ای می­باشد. نتایج تحلیل در چارچوب الگوی تصحیح خطا بیانگر مقدار 174/0- برای ضریب تصحیح خطا بوده که بیانگر سرعت نسبتاً پایین تعدیل می­باشد.

کلیدواژه‌ها


- پژوهشکده آمار (1398). گزارش تحلیلی بررسی آمار تصادفات و تلفات جاده‌ای.
- تشکینی، احمد (1384). اقتصادسنجی کاربردی به کمک ماکروفیت. موسسه فرنگی هنری دیباگران.
- ستاری، آرش و قنادزاده، محسن (1396). بررسی اثرات تصادفات و تلفات جاده‌ای بر اقتصاد کشور و ارائه راهکارهای کنترلی. مجموعه مقالات دومین همایش ملی یافته‌های نوین پژوهشی و آموزشی معماری عمران، شهرسازی و محیط‌زیست ایران، تهران، https://civilica.com/doc/689843.
- شیرین بخش، شمس الله و حسن خونساری، زهرا (1384). کاربرد Eviews در اقتصادسنجی. انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی.
- فلاحی، اسماعیل و خلیلیان، صادق (1388). مقایسه­ اهمیت فرآورده­های نفتی و برق با سایر عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 1(2)، 19-1.
- مهرگان، نادر و قلی زاده، علی‌اکبر و محمدی، فریبرز (1390). بررسی رابطه بین ایمنی ترافیک و رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه اقتصاد کاربردی، 1(3)، 117-99.
-­نوفرستی، محمد (1391). ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی. انتشارات موسسه خدمات فرهنگی رسا.
- هژبرکیانی، کامبیز و رنجبری، بهراد (1380). بررسی رابطه درازمدت بین نهاده‌های انرژی، کار و سرمایه در بخش کشاورزی. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 9(35)، 64-39.
-Akinyemi, Y. (2020). Relationship between economic development and road traffic crashes and casualties: empirical evidence from Nigeria. World Conference on Transport Research – WCTR 2019, Mumbai, 48, 218-232.
- Düzyol, S. G., Daibaşoğlu, K., & Üzümcüoğlu, Y. (2021). The relationship between HDI values and road traffic fatality rates. Nesne, 9(19), 42-51. DOI: 10.7816/nesne-09-19-04.
-­Engle, R. F. and C. W. J. Granger (1987). Co-Integration and error correction: representation, estimation and testing. Econometrical, 55, 251-276.
-­Kopits, E., Cropper, M. (2003). Traffic fatalities and economic growth. Policy Research Working Paper 3035, 1-42.
- Ngoc, A., Minh, Ch., Nguyen, Th., Hiroaki, N., & Nathan, H. (2022). Influence of the human development index, motorcycle growth and policy intervention on road traffic fatalities A case study of Vietnam. International Journal of Transportation Science and Technology, https://doi.org/10.1016/j.ijtst.2022.09.004.
- Sargan, J. D. (1984). Wages and price in the United Kingdom, a study in econometric methodology. Originally published in 1964 and reproduced in K. F. Wallis and D.
-­Suphanchaimat, R., Sornsrivichai, V., Limwattananon, s., & Thammawijaya, P. (2019). Economic development and road traffic injuries and fatalities in Thailand: An application of spatial panel data analysis, 2012–2016. BMC Public Health, 19(1), https://doi.org/10.1186/s12889-019-7809-7.
- Wangdi, C, Gurung, M. S, Duba, T, Wilkinson, E., Tun, Z. M., & Tripathy, J. P. (2018). Burden, pattern and causes of road traffic accidents in Bhutan, 2013–2014: a police record review. International Journal of Injury Control and Safety Promotion, 25(1), 65-69.
-World Health Organization. (2018a). Global Status Report on Road Safety 2018.
-World Health Organization. (2018b). Disability- Adjusted Life Years (DALYs).