بررسی الگوی زمانی و مکانی عناصر آب و هوایی در رخداد انواع تصادفات جاده‌ای در محور مواصلاتی استان بوشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده فرماندهی و ستاد، دانشگاه جامع علوم انتظامی امین، تهران، ایران

چکیده

تصادفات جاده‌ای یک عامل اصلی مرگ‌ومیر در استان بوشهرمحسوب می‌شود. هدف اصلی تحقیق، دستیابی به الگوی زمانی-مکانی مخاطرات آب‌وهوایی در بروز تصادفات جاده‌ای در استان بوشهرمی‌باشد.جامعه آماری این پژوهش شامل تمام تصادفات جاده‌ای به وقوع پیوسته شده درمحورهای مواصلاتی استان بوشهر در دوره زمانی 5 ساله (1398-1394) که توسط پلیس‌راهورثبت‌شده است. متغیرهای هواشناسی شامل، دید افقی، رطوبت، میزان ابرناکی، سرعت باد، دما و فشار سطح دریا در دوره 5 ساله (1398-1394) به‌صورت ماهانه است. برای تجزیه‌وتحلیل آماری داده‌های تصادفات و هواشناسی از نرم‌افزار آماری و تحلیل فضایی داده‌ها از نرم‌افزار ArcGIS استفاده گردیده است. برای پهنه‌بندی نقشه‌های تصادفات و عناصر اقلیمی از روش کرنل استفاده شده است. در روش‌های آمار استنباطی ازآزمون‌ کای-اسکوئر و آنووا برای بررسی و مقایسه فراوانی‌های و روابط بین متغیرهای طبقه‌بندی‌شده، استفاده شده است. نتایج نشان داد در پهنه‌بندی برخی از فصول سال، اثرات عناصری مانند دما، رطوبت و فشار هوا و دید افقی تأثیراتی را در وقوع انواع تصادفات گذاشت. نتایج آزمون‌های آماری فقط دو متغیر باد و دید افقی در انواع تصادفات را نشان داد. نتایج نشان داد، میزان تصادفات و متغیرهای زمانی تفاوت معناداری باهم دارند و بیشترین تصادفات در سه‌ماهه سوم سال رخ‌داده است؛ زیرا در فصل پاییز عنصرگردوغبار غالب می‌باشد که باعث کاهش دید افقی گردید.

کلیدواژه‌ها


-افراشته، محمد و طباطبایی، سیدعباس. (1397). بررسی اثر جوی و خرابی جاده‌ای بر وقوع تصادفات با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی. راهور،15(42)، ۱۲۷ -۱۵۶.
-افشانی، سید علیرضا؛ حسینی رامشه، زینب؛ نوریان، مرتضی و مهدوی زفرقندی، مهدی.(1391). مرجع کاربردی SPSS20. تهران، انتشارات بیشه.

-آمار عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری. (1401). گزارش آماری عناصر و واحدهای تقسیماتی ج. ا. ایران. وزارت کشور.

-برندک، فرهاد. (1401). ارزیابی عملکرد ایمنی جاده‌ای استان‌های ایران، مجلس و راهبرد، 29(110)،241-207.Doi: 10.22034/mr.2021.4473.4384
-بهبهانی، حمید. عفتی، میثم. و مرتضایی، سمانه. (1398). داده‌کاوی تصادفات برون‌شهری با رویکرد آماری و تحلیل عاملی، محورهای (موردمطالعه: آزادراه و محور قدیم قزوین- لوشان)، جاده،27(2)، ۳۵ -۴۶.
-تقوایی، مسعود و گودرزی، مجید. (1388). بررسی و تحلیل وضعیت شبکه شهری در استان بوشهر. جغرافیا و توسعه ناحیه­­ای، 6(13)، 138-109.
doi: 10.22067/geography.v7i13.8972
-جوادیان، محمدعلی، بذرافشان، ام البنین، صادقی لاری، عدنان و سوری، مهشید. (1397). تحلیل تصادفات جاده‌ای با رویکرد اقلیمی در محور بندرعباس – سیرجان، راهور، 15(41)،62­ -41.
-حسینیان، سید محسن، کامبوزیا، ندا و عامری محمود. (1400). اولویت‌بندی عوامل مؤثر در تصادفات راه‌های روستایی استان گیلان مبتنی بر تحلیل عاملی اکتشافی و مدل رگرسیون لجستیک، مهندسی حمل‌ونقل، 13(2)،۱۴۸۹ -۱۵۰۹.doi: 10.22119/jte.2021.243667.2479
 -حکیم دوست، سیدیاسر و بلیانی، یدالله. (­1393). اصول و مبانی پردازش داده‌های مکانی (فضایی) با استفاده از روش‌های تحلیل فضایی. تهران: ناشر آزادپیما.
-زینلی، سایه، حسینعلی، فرهاد، صادقی نیارکی، ابوالقاسم، کاظمی بیدختی، محمد و عفتی، میثم. (1394). تحلیل مکانی تصادفات در تقاطع‌های برون‌شهری با به‌کارگیری روش‌های خودهمبستگی مکانی و برآورد تراکم کرنل. مهندسی فناوری اطلاعات مکانی، ۳ (۲)، ۴۲-۲۱.doi:10.29252/jgit.3.2.21
-غیب الّهی، سعید و قاراخانی، علیرضا. (­1395). بررسی تأثیر اقلیم گرم و مرطوب بر معماری استان بوشهر. پنجمین اجلاس بین‌المللی پژوهشی در علوم و تکنولوژی،
لندن-انگلستان.
-مریدی، ولی، ظهوریان، منیژه، برنا، رضا و شکیبا، علیرضا. (1400). آسیب‌پذیری شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای ناشی از تغییرات اقلیمی (موردمطالعه: جاده‌های استان لرستان
با استفاده از آزمون جرم مضاعف)، جغرافیای انتظامی، 9(34)، 88 -57.doi:10.22034/pogra.2021.207573.1263
-مودت، لیدا و نوروزی، فاطمه. (1398). تأثیرات آب‌وهوایی خلیج‌فارس بر معماری خاص سواحل جنوبی (با تأکید برساخت شناشیرها در بوشهر). مطالعات خلیج‌فارس،1(17)،90-82.
-وطن­پرست، مهدی، افشاری، علیرضا، رضایی عارفی، محسن  و نورمحمدی، علی محمد. (1396). ارزیابی تأثیر عناصر اقلیمی و عوامل انسانی در بروز تصادفات جاده‌ای با استفاده از منطق فازی (نمونه موردی محور مشهد – قوچان). کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش‌ازدور در برنامه‌ریزی، 8(4)، 66 -52.
-Bailey, T. C. & Gatrell, A. C. (1995). Interactive Spatial Data Analysis. Essex, Longman.
-Diependaele,K. Martensen, H. Lerner, M. Schepers, A. Bijleveld,F. and Commandeur, J. 2019. Forecasting German crash numbers: The effect of meteorological variables, Accident Analysis & Prevention, 125, 336-343.
-Ghasemzadeh, A. Hammit, B. & Eldeeb, H. (2019). Unlocking new potentials of SHRP2 naturalistic driving study data: Complementary methodologies to supplement real-time weather conditions and effective frameworks for data reduction and preparation. Safety Science, 119, 1-8. doi:10.1016/j.ssci.2019.01.006
-John,M. and Shaiba, H. (2019). Apriori-Based Algorithm for Dubai Road Accident Analysis, Procedia Computer Science, 163, 218-227.  doi.org/10.1016/j.procs.2019.12.103
-Lal K V,G. Sait, U. Kumar, T. Bhaumik, R. Shivakumar,s. and Bhalla,K (2020). Design and development of a smartphone-based application to save lives during accidents and emergencies, Procedia Computer Science, 167, 2267-2275. doi.org/10.1016/j.procs.2020.03.279
-Li, Jintai, Zhan Zhao. (2022). Impact of COVID-19 travel-restriction policies on road traffic accident patterns with emphasis on cyclists: A case study of New York City, Accident Analysis & Prevention,Vol. 167,1-15.doi.org/10.1016/j.aap.2022.106586
-Malin, F. Norros, I. and Innamaa, s. (2019). Accident risk of road and weather conditions on different road types, Accident Analysis & Prevention, 122, 181-188. doi.org/10.1016/j.aap.2018.10.014
-Murphy,L. Huang, Y. Lee, J. Robertson,M.and Jeffries,S. (2019). The moderating effect of long-haul truck drivers’ occupational tenure on the relationship between safety climate and driving safety behavior, Safety Science, 120: 283-289.   
-Reza Amin,S. Zareie,A. and Amador-Jiménez, A. (2014).Climate change modeling and the weather-related road accidents in Canada,Transportation Research Part, Transport and Environment, 32, 171-183.doi.org/10.1016/j.trd.2014.07.012
-ROSENBLATT, M. (1956). Remarks on some nonparametric estimates of a density function. Ann. Math. Statis. 27, 832–837. doi.org/10.1214/aoms/1177728190
-­Silverman, B. W. (1986). Density Estimation for Statistics and Data Analysis. Chapman Hall, London.
-Wang, Jinhui.Yu Zhou, Lei Zhuang, Long Shi, Shaogang Zhang. (2022). Study on the critical factors and hot spots of crude oil tanker accidents,Ocean & Coastal Management,Vol. 217,1-20.  doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2021.106010
-Wang,T. Qu, A. Yang, A. Nichol, T. Dimitriu, D. Clarke, G. and Bowden, D.(­2019). How can the UK road system be adapted to the impacts posed by climate change? By creating a climate adaptation framework, Transportation Research Part, Transport and Environment, 77, 403-424.
doi.org/10.1016/j.trd.2019.02.007-Wen, H. Zhang, X. Zeng, O. and Sze, N.  (2019). Bayesian spatial-temporal model for the main and interaction effects of roadway and weather characteristics on freeway crash incidence­, Accident Analysis & Prevention, 132,1-6.doi.org/10.1016/j.aap.2019.07.025
-Wu,Wei Biao. Jan Mielniczuk. (2002). Kernel density estimation for linear processes. Ann. Statist. 30 (5),
1441 – 1459.doi.org/10.1214/aos/1035844982
-Zhan,Z. Yu, Y. Chen, T. Xu,L. and Ou,C.Q. (2020). Effects of hourly precipitation and temperature on road traffic casualties in Shenzhen, China (2010–2016), A time-stratified case-crossover study, Science of The Total Environment, 720, 1-7. doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.137482