ارزیابی شاخص‌های حمل و نقل و ارتباطات استانهای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 دانش آموخته کارشناس ارشد، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

4 دانش آموخته کارشناس ارشد، مدرس موسسه آموزش عالی روزبه، زنجان، ایران

چکیده

امروزه حمل و نقل به عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه تلقی می­شود و به دلیل داشتن نقش زیربنایی تأثیر فراوانی بر فرآیند رشد اقتصادی کشور دارد. از این رو، در این پژوهش شاخص‌های حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات استان‌های کشور مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی و ابزار جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات شامل مطالعات اسنادی است. جامعه آماری شامل 31 استان بر اساس تقسیمات سیاسی سال 1392 می­باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها نیز از روش تحلیل عاملی در قالب نرم افزار SPSS استفاده شده است. داده­های موردنیاز شامل شاخص­های حمل‌ونقل، انبارداری و ارتباطات جمع‌آوری وپایگاه داده تشکیل شد، سپس شاخص‌ها در دو گروه "حمل و نقل و انبارداری" و "ارتباطات" تقسیم‌بندی شده­اند. شاخص‌های گروه حمل‌ونقل و انبارداری در هفت عامل و شاخص‌های گروه ارتباطات در چهار عامل تقلیل یافته‌اند. در نهایت با استفاده از امتیاز عاملی، استان‌ها در پنج دسته کاملاً برخوردار، برخوردار، متوسط، محروم و بسیار محروم رتبه‌بندی شده‌اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در زمینه حمل‌ونقل و انبارداری استان‌های تهران، البرز، اصفهان، فارس، خوزستان و کرمانشاه کاملاً برخوردار و استان‌های اردبیل، ایلام، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، یزد، قم، خراسان جنوبی و سمنان در رده بسیار محروم قرارگرفته‌اند. در زمینه برخورداری از ارتباطات نیز استان‌های تهران، البرز، اصفهان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و گیلان کاملاً برخوردار و استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، قم و خراسان جنوبی در رده بسیار محروم قرارگرفته‌اند.
 

کلیدواژه‌ها


 
-    امانپور، س.؛ نعمتی، م. و علیزاده، ه. (1393)، "ارزیابی و اولویت سنجی شاخص­های پایداری حمل و نقل شهری با استفاده از منطق فازی (نمونه موردی: شهر اهواز)"، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره 47، پاییز 1393، ص. 231-213.
 
-    رضایی ارجرودی، ع.ر. و تسبیحی، الف. (1386)، "ارائه مدل ارتباطی توسعه حمل و نقل و رشد اقتصادی در ایران بر مبنای الگوی رگرسیون برداری"، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، دوره 7، شماره 2، تابستان 1386، ص 138-125.
-    محمودی، علی (1389) "اقتصاد حمل و نقل"، نشر اقتصاد نو، ص. 334-1.
 
-    صبری، ح.، (1381)، "آشنایی با دانش ارتباطات"، تبریز، انتشارات بی تا، ص. 210-1.
 
-  عصاری آرانی، ع. و آقایی خوندابی، م.، (1387)،
"اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک (OPEC)"، فصلنامه پژوهش های اقتصادی، دوره 8، شماره 2، تابستان 1387، ص. 82-63.
 
-  اشرفی ریزی، حسن و کاظم پور، زهرا (1386)، "جغرافیای سیاسی اطلاعات (فاصله های بی فاصله)"، نشر چاپار،
ص. 288-1.
 
-    بابازاده، م.؛ قدیمی، خ. و محسنی، ر.، (1388) "تأثیر سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل بر رشد اقتصادی در ایران"، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 50، بهار 1388،
ص. 200-157.
-    بهرامی پاوه، ر. و مرصوصی، ن. (1390)، "توسعه پایدار شهری"، انتشارات دانشگاه پیام نور، ص. 208-1.
 
-    دایی کریم زاده، سعید؛ عمادزاده، مصطفی و کامکاردلاکه، هادی (1388)، "اثر سرمایه گذاری دولت در بخش حمل و نقل بر رشد اقتصادی در ایران"، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، دوره 3، شماره 10، زمستان 1388، ص. 82-63.
-    رییس دانا، س. و پورمیر جعفری فیروزآبادی، س. م.، (1386)، "فن آوری و لزوم توسعه آن"، کنفرانس توسعه دانش و فن آوری در ایران، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
-    Dupont, Vincent (2007), "Do geographical agglomeration, growth and equity conflict", Regional Science, Vol. 86, No. 2, June 2007, pp. 193–213.