مدیریت ریسک و تحلیل خطر بزرگراه شهید خرازی( همت تا کرج) با تاکید بر ژئومورفولوژی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد‌، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مخاطرات محیطی نتیجه عملکرد و بهره برداری نامطلوب انسان از محیط زیست است. شناسایی و تحلیل این مخاطرات از دو نظر در حوزه بررسی جغرافیایی قرار دارند.بزرگراه خرازی یک بزرگراه مهم در تهران است که سه دهه گذشته احداث آن آغاز و اکنون مورد استفاده است. این بزرگراه از جمله مسیرهای است که شناسایی مخاطرات آن با توجه به ویژگی های ژئومورفولوژی محیط پیرامون ، از اهداف اصلی این پژوهش می باشد. این پژوهش بر اساس مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سناریونویسی و همچنین روش پیش بینی آماری انجام شده است.در روش های مذکور، از نرم افزارهای EXCEL و ARC GIS به ترتیب برای پیش بینی خسارات و مکان یابی صحیح برای انتخاب محل مناسب برای ساخت و ساز شبکه راه ها بهره گرفته شده است.همچنین ضرایب رگرسیونی روش های پیش بینی آماری به نحوی گویای این مسئله بوده اند که توجه نداشتن به عوامل محیطی و ژئومورفولوژی در زمان انتخاب و ساخت این بزرگراه ارتباطی، می تواند زمینه ایجاد درصد بالایی از احتمال رخداد مخاطرات محیطی را فراهم آورد. در این پژوهش میزان ریسک و خطر سنجیده و مشخص شد با توجه به پارامترهای تاثیر گذار، بخش شرقی در پهنه ای پر خطر قرار دارد و از لحاظ آمار انسانی به دست آمده میزان تلفات جانی آن از 19 به 509 نفر در سال رسیده که نمایانگر افزایش نرخ مخاطرات در دوره های آتی است.

کلیدواژه‌ها


-اسکندری، ح.، (1392)، "الگوهای سناریو نویسی در مدیریت بحران"، انتشارات بوستان، چاپ اول.
 
-امیری، م. و همکاران، (1394)، "بهینه­سازی مدیریت شبکه حمل و نقل اضطراری کلان شهر تهران پس از سوانح طبیعی"، مجله پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره47، شماره1، ص. 142-157.
 
-برنا، ر.، (1390)، "بررسی نقش مدیریت مخاطرات طبیعی در کنترل سوانح و تصادفات جاده­ای"، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، شماره3، ص.81-92.
 
-تقوایی،ح.، (1391­)، "اهمیت طراحی منظر بزرگراه و آزادراه"، مجله هفت شهر، شماره55-56.
 
-شایان، س. و دهستانی، ه.، (1395)، "تثبیت دامنه­های شهری گامی در جهت افزایش ایمنی و ارتقای حس زیبایی شناسی"، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره3.
 
-شهریاری، م.ر.، (1398)، "بررسی مطلوبیت پل­های عابر پیاده"، فصلنامه علمی- تخصصی مطالعات طراحی شهری، شماره1.
 
-حسامی، س. و بزرگ­نیا، ا.ر.، (1396)، "تاثیر تابلوهای تبلیغاتی و بیلبوردها بر عملکرد راننده و ایمنی راه"، کنفرانس بین المللی عمران، معماری، شهرسازی معاصر.
 
-خالقی، م.، عضدی، و اخواست، ح.، (1396)، "طراحی گاردریل­های استوانه­ای علتان هوشمند در راستای کاهش تلفات"، فصلنامه علمی- تخصصی دانش نظامی، شماره20، ص. 36-17.
 
-فنی، ز. قشمی، م.، (1396)، "پهنه­بندی و تحلیل فضایی حساسیت مخاطرات 4­گانه محیطی، مجله سپهر، دوره27، شماره108، ص.77-89.
-فرج زاده،م. شایان،س. و باقدم، ع.، (1384)، "ارزیابی ایمنی جاده‌ای با رویکرد مخاطرات محیطی: مسیر سنندج ـ مریوان با استفاده از GIS"، برنامه­ریزی و آمایش فضا، جلد9، شماره1، ص. 15-1.
-قدسی پور، ح.، (1395)، "فرآیند تحلیل سلسله مراتبی"، انتشارات دانشگاه امیرکبیر.
-قریب، ف.، (1385)، "شبکه ارتباطی در طراحی شهری"، انتشارات دانشگاه تهران.
-گلکار، ک.، (1387)، "محیط بصری شهر، سیر تحول از رویکرد تزئینی تا رویکرد پایدار"، مجله علوم محیطی، دوره 5، شماره 4، ص. 113-95.
-محمودی، م.م.، (1381)­، "تاثیر بزرگراه­های درون شهری در تغییر منظر شهری".
- مومنی، ا.ح. و ابطحی، م.، (1395)، "ارایه روش جهت شناسایی و اولویت­بندی مناطق مستعد خطر در شبکه حمل و نقل"، پژوهشنامه حمل و نقل، دوره13، شماره3.
-واعظی، م.، (1397)، "بررسی روش­های ارزیابی و تحلیل کیفیت و زیبایی شناسی محیط و منظر شهری"، فصلنامه انسان و محیط زیست، شماره 4.
-­Karlsson, kalantari,  (2014), “Natural Hazard susceptibility assessment for road planning”, Environmental management Journal.
-Shun, Shao – kun,  (2014), “Assessment of secondary mountain hazard along section of Dujiangyan highway”, springer.
-Voumard and others, (2013), “Dynamic risk simulation to assess natural hazard risk along road”,.